مقالات
معرفی انواع کمپرسور کولر گازی
فهرست مطالب
انتخاب و خرید کولر گازی مناسب مانند کولر گازی جنرال اصلی، تصمیمی فراتر از مقایسه قیمت و ظاهر دستگاه است. آنچه در لایه پنهان اما تعیینکننده این انتخاب قرار دارد، کمپرسور کولر گازی یا همان موتور کولر گازی است؛ قطعهای که عملکرد، دوام، مصرف انرژی و حتی سطح آسایش حرارتی شما را رقم میزند. در واقع میتوان گفت کیفیت واقعی یک سیستم تهویه مطبوع، مستقیما از نوع کمپرسور آن نشات میگیرد.
در این مقاله، به صورت جامع و کاملا تخصصی، به بررسی انواع کمپرسور کولر گازی میپردازیم. تلاش شده است محتوا با نثری رسمی و ادبی، اما در عین حال روان و کاربردی ارائه شود تا هم برای کاربران عمومی قابل استفاده باشد و هم برای افرادی که به دنبال اطلاعات دقیق فنی هستند، ارزش افزوده واقعی ایجاد کند.
کمپرسور کولر گازی چیست و چه نقشی در سیستم ایفا میکند؟
کمپرسور هسته اصلی سیستم کولر گازی میباشد و فارغ از اینکه کدامیک از انواع کولر گازی را تهیه کرده باشید، بازهم کمپرسور حتما به عنوان یک قطعه حیاتی در آن حضور دارد. وظیفه آن فشرده سازی گاز مبرد و به گردش در آوردن آن در چرخه تبرید است. به بیان دقیقتر، کمپرسور نقطه آغاز و پایان فرآیند سرمایش است. تمام عملیات سردسازی، از جذب گرمای محیط گرفته تا انتقال آن به بیرون، به عملکرد صحیح این قطعه وابسته است. به همین دلیل در منابع تخصصی، از کمپرسور با عنوان «قلب سیستم تبرید» یاد میشود.
کمپرسور چگونه باعث تولید سرمایش میشود؟
برای درک بهتر نقش کمپرسور، لازم است نگاهی کوتاه اما دقیق به چرخه تبرید بیندازیم. این چرخه در کولر گازی شامل چهار بخش اصلی است:
کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور
فرآیند به این صورت انجام میشود:
مکش گاز مبرد
کمپرسور، گاز مبرد را که پس از جذب گرمای محیط داخلی به حالت گازی و کمفشار درآمده است، از اواپراتور مکش میکند.فشردهسازی
گاز مبرد در داخل کمپرسور تحت فشار بالا قرار میگیرد. با افزایش فشار، دمای گاز نیز به طور قابل توجهی افزایش پیدا میکند.ارسال به کندانسور
گاز داغ و پرفشار از کمپرسور خارج شده و وارد کندانسور میشود. در این مرحله، گرما به هوای بیرون منتقل میشود.تداوم چرخه سرمایش
پس از کاهش دما و فشار در مراحل بعدی، گاز دوباره وارد اواپراتور شده و این چرخه به صورت مداوم تکرار میشود.
در واقع، اگر کمپرسور نتواند گاز مبرد را با فشار مناسب جابهجا کند، انتقال حرارت به درستی انجام نمیشود و کولر گازی قدرت خنککنندگی خود را از دست میدهد.
چرا کمپرسور کولر گازی تعیینکننده کیفیت دستگاه است؟
برخلاف تصور رایج، قدرت سرمایش کولر گازی تنها به ظرفیت (BTU) آن محدود نمیشود. نوع و کیفیت کمپرسور کولر گازی نقش بسیار پررنگتری در عملکرد واقعی دستگاه دارد. این تاثیر را میتوان در چند محور اصلی بررسی کرد:
1. مصرف انرژی
کمپرسوری که بازده بالاتری دارد، با صرف برق کمتر، سرمایش یکنواختتری تولید میکند. به همین دلیل است که تفاوت مصرف برق دو کولر با ظرفیت یکسان، اغلب به نوع موتور کولر گازی آنها بازمیگردد.
2. طول عمر دستگاه
کمپرسورهای با طراحی مهندسیشده و استهلاک کمتر، فشار کاری پایینتری تحمل میکنند و در نتیجه، عمر مفید کولر گازی افزایش مییابد.
3. سطح صدا و لرزش
یکی از عوامل اصلی صدای کولر گازی، نوع کمپرسور آن است. کمپرسورهای قدیمیتر معمولا لرزش و صدای بیشتری تولید میکنند، در حالی که مدلهای جدیدتر بسیار نرم و بیصدا عمل میکنند.
4. عملکرد در شرایط اقلیمی مختلف
همه کمپرسورها برای یک شرایط آبوهوایی طراحی نشدهاند. برخی موتورهای کولر گازی برای مناطق معتدل مناسباند و برخی دیگر برای اقلیمهای بسیار گرم و مرطوب ساخته شدهاند.
ارتباط کمپرسور با گاز مبرد
نکتهای که کمتر به آن توجه میشود، هماهنگی میان کمپرسور و نوع گاز مبرد است. هر کمپرسور برای کار با گاز مشخصی طراحی میشود. برای مثال:
کمپرسورهای قدیمی عمدتا با R22 کار میکردند.
کمپرسورهای جدیدتر معمولا برای R410A یا R32 طراحی شدهاند.
استفاده از گاز نامناسب، علاوه بر کاهش راندمان، میتواند آسیب جدی و گاه غیرقابل جبران به کمپرسور وارد کند. به همین دلیل، انتخاب کمپرسور و گاز مبرد همیشه باید به صورت همزمان و اصولی انجام شود.
انواع کمپرسور کولر گازی
حال که با عملکرد کمپرسور در کولر گازی آشنا شدیم، وقت آن رسیده که به بررسی انواع کمپرسور کولر گازی بپردازیم:
کمپرسور روتاری چیست؟
کمپرسور روتاری یکی از رایجترین انواع موتور کولر گازی در سالهای اخیر است. در این سیستم، فشردهسازی گاز با حرکت چرخشی تیغهها انجام میشود و خبری از حرکت رفت و برگشتی نیست. همین ویژگی باعث کاهش اصطکاک و افزایش راندمان میشود. کمپرسور روتاری در دو نوع معمولی و تویین روتاری تولید میگردد. در مدل روتاری معمولی تنها یک غلتک وجود دارد اما در مدل تویین روتاری از دو غلتک استفاده شده است. وجود دو غلتک موجب بهبود راندمان کمپرسور و کمتر شدن لرزش و صدا آن شده است. کمپرسور های روتاری در دو نوع عادی و تویین تولید میشوند. تفاوت کمپرسور روتاری و تویین روتاری را در ویدئو زیر میتوانید ببینید.
مزایای کمپرسور روتاری
کمپرسور روتاری به دلیل طراحی چرخشی، اصطکاک کمتری نسبت به مدل پیستونی دارد. نتیجه این امر، کاهش مصرف برق و عملکرد نرمتر دستگاه است. این نوع کمپرسور کولر گازی صدای کمتری تولید میکند و به همین دلیل برای فضاهای مسکونی انتخاب مناسبی به حساب میآید.
از سوی دیگر، ابعاد کوچکتر و ساختار سادهتر کمپرسور روتاری موجب شده است که در بسیاری از کولرهای گازی دیواری مورد استفاده قرار گیرد و قیمت تمامشده دستگاه نیز در سطح متعادلی باقی بماند.
معایب کمپرسور روتاری
مهمترین محدودیت کمپرسور روتاری، توان کمتر آن نسبت به کمپرسور پیستونی است. در مناطق با دمای بسیار بالا یا فضاهایی که نیاز به سرمایش سنگین دارند، این نوع موتور کولر گازی ممکن است تحت فشار قرار گیرد و راندمان آن کاهش یابد. همچنین کمپرسورهای روتاری نسبت به نوسانات برق حساستر هستند و در مناطقی با شبکه برق ناپایدار، نیاز به محافظ ولتاژ دارند.
کمپرسور پیستونی چیست؟
کمپرسور پیستونی یکی از قدیمیترین و در عین حال شناختهشدهترین انواع کمپرسور کولر گازی است. سازوکار این نوع موتور کولر گازی بر پایه حرکت رفت و برگشتی پیستون در داخل سیلندر شکل گرفته است. با هر بار حرکت پیستون، گاز مبرد مکش شده، فشرده و با فشار بالا به سمت کندانسور هدایت میشود. این فرآیند شباهت زیادی به عملکرد موتورهای احتراق داخلی دارد.
ماهیت مکانیکی و مستقیم این طراحی باعث شده کمپرسور پیستونی توان بالایی در تحمل فشار و تولید سرمایش در شرایط سخت داشته باشد. به همین دلیل، این نوع کمپرسور بیشتر در کولرهای گازی قدیمی یا مدلهایی که برای مناطق بسیار گرم طراحی شدهاند، مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایای کمپرسور پیستونی
از مهمترین مزایای کمپرسور پیستونی میتوان به قدرت بالای آن در فشردهسازی گاز مبرد اشاره کرد. این ویژگی موجب میشود دستگاه حتی در دماهای بسیار بالا نیز افت عملکرد محسوسی نداشته باشد. همچنین ساختار فنی نسبتا ساده این کمپرسور، امکان تعمیرپذیری آن را در بسیاری از موارد فراهم کرده است و در صورت سرویس منظم، دوام مناسبی از خود نشان میدهد.
معایب کمپرسور پیستونی
در مقابل، حرکت رفت و برگشتی پیستون باعث افزایش اصطکاک داخلی میشود که نتیجه آن مصرف انرژی بالا و تولید صدای بیشتر است. لرزش، استهلاک بالا و هزینه برق بیشتر از دیگر معایب این نوع کمپرسور کولر گازی به شمار میآید. همین عوامل موجب شده استفاده از کمپرسور پیستونی در کولرهای گازی جدید کمتر شود.
کمپرسور اسکرال چیست؟
کمپرسور اسکرال از دو مارپیچ هممرکز تشکیل شده است؛ یکی ثابت و دیگری متحرک. فشردهسازی گاز مبرد در این نوع کمپرسور به صورت تدریجی و پیوسته از محیط بیرونی مارپیچ به سمت مرکز انجام میشود. این فرآیند یکنواخت، شوکهای مکانیکی را به حداقل میرساند و موجب افزایش بازده کلی سیستم میشود.
به دلیل طراحی پیشرفته، کمپرسور اسکرال بیشتر در کولرهای گازی قدرتمند، داکت اسپلیتها و سیستمهای تهویه مطبوع با کارکرد مداوم به کار گرفته میشود.
مزایای کمپرسور اسکرال
اصلیترین مزیت کمپرسور اسکرال، راندمان انرژی بسیار بالا و صدای فوقالعاده کم آن است. این کمپرسور استهلاک پایینی دارد و میتواند در ظرفیتهای بالا به صورت مداوم و پایدار کار کند. طول عمر بالا و عملکرد یکنواخت از دیگر ویژگیهای مهم این نوع موتور کولر گازی هستند.
معایب کمپرسور اسکرال
در مقابل تمام این مزایا، قیمت اولیه بالاتر قرار دارد. کولرهای گازی مجهز به کمپرسور اسکرال معمولا گرانتر هستند و در صورت خرابی، هزینه تعمیر یا تعویض آنها نیز بیشتر خواهد بود. با این حال، در بلندمدت، کاهش مصرف انرژی میتواند این اختلاف هزینه را جبران کند.
مقایسه انواع کمپرسور کولر گازی
در این جدول به بررسی مقایسه انواع کمپرسور های کولر گازی پرداختیم:
| نوع کمپرسور | ساختار فنی | توان سرمایشی | مصرف انرژی | میزان صدا | طول عمر | شرایط اقلیمی مناسب | هزینه خرید | هزینه تعمیر | کاربری پیشنهادی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پیستونی | حرکت رفت و برگشتی پیستون داخل سیلندر | بسیار بالا | زیاد | زیاد | متوسط | گرمسیر و مناطق بسیار گرم | متوسط | بالا | فضاهای پرحرارت و صنعتی سبک |
| روتاری | چرخش تیغه یا روتور برای فشردهسازی گاز | متوسط | کم تا متوسط | کم | خوب | معتدل و نیمه گرمسیر | اقتصادی | متوسط | مصارف خانگی و اداری سبک |
| اسکرال | دو مارپیچ ثابت و متحرک با فشردهسازی پیوسته | بالا | کم | بسیار کم | بسیار بالا | معتدل تا گرم، کارکرد طولانیمدت | بالا | بالا | داکت اسپلیت و سیستمهای حرفهای |
کمپرسور پیستونی بیشترین توان سرمایشی را در میان انواع کمپرسور کولر گازی دارد و به همین دلیل برای مناطق بسیار گرم عملکرد قابل اتکاتری ارائه میدهد، اما در مقابل مصرف انرژی بالا، صدای بیشتر و استهلاک بالاتری دارد. کمپرسور روتاری گزینهای متعادلتر محسوب میشود که با مصرف برق کمتر و صدای پایینتر، برای مصارف خانگی و شرایط آب و هوایی معتدل انتخاب مناسبی است، هرچند در دماهای بسیار بالا قدرت آن محدودتر میشود. در این میان، کمپرسور اسکرال با راندمان بالا، صدای بسیار کم و طول عمر طولانی، پیشرفتهترین گزینه به شمار میآید و با وجود قیمت اولیه بالاتر، در بلندمدت هزینههای انرژی و نگهداری کمتری ایجاد میکند. به طور کلی، انتخاب بهترین کمپرسور به شرایط اقلیمی، میزان مصرف و اولویت میان هزینه اولیه یا بهرهوری بلندمدت بستگی دارد.
جمع بندی
کمپرسور به عنوان اصلیترین بخش کولر گازی، نقش تعیینکنندهای در قدرت سرمایش، میزان مصرف انرژی، طول عمر دستگاه و سطح آسایش محیط دارد. بررسی انواع کمپرسور کولر گازی نشان میدهد که هر یک از مدلهای پیستونی، روتاری و اسکرال با اهداف و شرایط مشخصی طراحی شدهاند و هیچ گزینهای را نمیتوان به عنوان بهترین انتخاب برای همه کاربران در نظر گرفت. اگر قصد خرید دستگاه های تهویه مطبوع مانند داکت اسپلیت یا کولر گازی جنرال را دارید، همین الان میتوانید از فروشگاه جنرال اسپلیت سفارش خود را ثبت کنید.
