مقالات
کولر گازی چطور کار می کند؟ راهنمای ساده و کاربردی
یکی از نکات مهم در هنگام خرید کولر گازی این است که بدانیم با چه دستگاهی روبرو هستیم و عملکرد آن به چه شکل است. این موضوع البته در مرحله بعد از آن قرار می‌گیرد که به دنبال قیمت این تجهیزات در بازار بروید و برای مثال بحث قیمت کولر گازی جنرال طبیعتاً بر اینکه کولر گازی چطور کار می کند ارجحیت دارد. با این حال، خالی از لطف نیست که بدانیم عملکرد این تجهیزات به چه شکل است و چطور گرمایش و سرمایش ساختمان شما در فصول مختلف را بر عهده می‌گیرند.
جدول مطالب
طرز کار کولر گازی
کولر گازی برای سرمایش و گرمایش، از فرآیندی استفاده میکند که به چرخه تبرید شهرت دارد. در چرخه تبرید یک ماده به نام مبرد استفاده می‌شود که به عنوان حامل سرما یا گرمای تولیدی سیستم محسوب شده و بین بخش‌های مختلف کولر گازی حرکت میکند. زمانی که شما می‌خواهید فضای ساختمان را گرم کنید، مبرد داغ با هوای محیط در تماس قرار می‌گیرد تا دمای آن را بالا ببرد. فرآیند کار در هنگام خنک کردن محیط برعکس است. این بار مبرد سرد می‌شود و هوای محیط در تماس با آن خنک می‌شود.
اما چرخه تبرید چطور کار میکند؟ بسته به اینکه در حال تولید سرمایش یا گرمایش باشید، این چرخه جهت حرکت و روش کارکرد متفاوتی دارد. به تصویر زیر توجه کنید.
در این تصویر چرخه سرمایش را مشاهده می‌کنیم. اینکه کولر گازی چطور کار میکند تا فضا را خنک کند شامل مراحل زیر است:
- گاز مبرد وارد کمپرسور می‌شود. کمپرسور گاز را فشرده میکند که باعث افزایش فشار و دمای آن تا حدود 50 تا 70 درجه سانتیگراد می‌شود.
- گاز داغ شده به کندانسور ارسال می‌شود. در اینجا در فشار ثابت، حرارت گاز از طریق آب یا هوا از آن گرفته می‌شود. این کار باعث می‌شود که گاز مبرد به مایع تبدیل شده و دمای آن به شدت کاهش پیدا کند.
- مبرد که حالا مایع است، به شیر انبساط می‌رود. شیر انبساط فشار مایع مبرد را کم کرده و بعد سرعت آن به سمت اواپراتور را تنظیم میکند.
- مایع مبرد به اواپراتور رسیده و از طریق لوله‌های آن در معرض هوای محیط قرار می‌گیرد. با جذب گرمای هوا، مایع دوباره به گاز تبدیل می‌شود. حالا گاز مبرد برای کمپرسور پس فرستاده می‌شود تا چرخه تکمیل شود.
همان طور که تصویر نشان می‌دهد، فرآیند در وضعیت گرمایش شبیه به همین مسیر، اما در جهت عکس آن است. حالا کندانسور به عنوان اواپراتور عمل میکند و اواپراتور داخل ساختمان در عمل کار کندانسور را بر عهده می‌گیرد. اینکه برای گرمایش کولر گازی چطور کار میکند شامل مراحل زیر است:
- ابتدا در کندانسور، در فرآیندی مشابه رادیاتور ماشین، مقداری گرما به مبرد داده می‌شود تا دمای آن بالا برود.
- گاز مبرد گرم به کمپرسور می‌رود و فشار آن افزایش می‌یابد. با افزایش فشار، دمای گاز بالاتر می‌رود.
- گاز داغ به سمت اواپراتور می‌رود و گرمای خود را به محیط می‌دهد. پس دادن گرما در این مرحله باعث می‌شود که مبرد سرد شده و به مایع تبدیل شود.
- مایع مبرد از شیر انبساط عبور میکند که فشار آن را کم کرده و سرعتش را تنظیم میکند.
- حالا مایع آماده است تا به کندانسور برگردد و دوباره با جذب گرما به گاز تبدیل شود که چرخه را تکمیل میکند.
اجزای کولر گازی
گرچه در خصوص کلیت نحوه کارکرد این دستگاه‌ها حرف زدیم، اما برای اینکه متوجه شوید کولر گازی چطور کار می کند، باید بدانید این دستگاه از چه اجزایی تشکیل شده است. فارغ از نوع کولر گازی اعم از ایستاده، دیواری یا پرتابل، همه این تجهیزات از یک سیستم عملکردی مشابه استفاده می‌کنند و طبیعتاً برای آن از اجزای یکسانی هم بهره می‌برند. گرچه برای مثال در کولر پرتابل ممکن است همه اجزا در یک بدنه جمع شده باشند و در کولر دیواری در دو واحد داخلی و خارجی پخش شده باشند، اما همچنان لیست اجزای هر دو دستگاه به هم نزدیک است.
شناختن این اجزا به این موضوع هم کمک میکند که بدانیم شرایط کاری کولر گازی برای وضعیت ایده‌آل باید به چه شکل باشد. به همین دلیل برای مثال متوجه می‌شوید که آیا کولر گازی باید همیشه روشن باشد یا خیر.
کندانسور کولر گازی
کندانسور شامل کویل‌های فلزی است و وظیفه آن مدیریت دمای گاز مبرد است. در هنگام تولید سرما، کندانسور به عنوان یک خنک‌کننده عمل کرده و گاز مبرد را سرد میکند. مبرد در کندانسور در این مرحله به مایع تبدیل شده و برای اواپراتور ارسال می‌شود. در هنگام تولید گرما اما کارکرد آن به پمپ حرارتی تغییر پیدا میکند و حالا مبرد داغ می‌شود تا بتواند فضای داخلی را گرم کند.
کمپرسور کولر گازی
مهمترین جزء کولر گازی کمپرسور است که در بین اجزای اصلی بیشترین فشار کاری را متحمل شده و استهلاک بالایی را تجربه میکند. کمپرسور فشار مبرد را کنترل میکند و بدون آن، کندانسور قادر نیست دمای مبرد را به صورت موثر تغییر بدهد. در حالت سرمایش، این بخش فشار گاز مبرد را افزایش می‌دهد و آن را به کندانسور می‌فرستد. کمپرسور را گاهی با عنوان قلب کولر گازی هم می‌شناسند، چون بدون آن چرخه تبرید کارایی خود را به سرعت از دست می‌دهد.
اواپراتور کولر گازی
اواپراتور محل تماس هوای محیط و مبرد داخل کولر گازی است. فن‌های دستگاه هوای محیط را از روی اواپراتور می‌گذرانند و بسته به دمای مبرد در داخل لوله‌های آن، تبادل دمایی اتفاق می‌افتد. اگر مبرد داغ باشد، هوای محیط گرم می‌شود و اگر مبرد سرد باشد، دمای هوای محیط هم کاهش پیدا میکند. اواپراتور به خودی خود فاقد سیستم‌های عملیاتی است و بین اجزای کلیدی کولر گازی، کمترین استهلاک را از کارکرد جاری تجربه میکند.
یکی از نکات مهم اواپراتور این است که آب کولر گازی در این محل جمع می‌شود. در خصوص اینکه «آب کولر گازی از کجا میاد» پیش از این در جنرال اسپلیت صحبت کرده‌ایم و برای اطلاع بیشتر می‌توانید به مقاله مربوط به آن مراجعه کنید.
شیر انبساط
شیر انبساط مبرد را در لوله‌های کولر گازی به حرکت درمی‌آورد و وظیفه کنترل جریان آن را بر عهده دارد. بدون شیر انبساط عملا کولر گازی از کار می‌افتد، چون چرخه تبرید غیرممکن می‌شود. شیر انبساط اغلب به سیستم‌های هوشمند داخلی متصل می‌شود و اگر کمپرسور را قلب دستگاه محسوب کنیم، شیر انبساط قطعا مغز آن به شمار می‌آید.
سایر اجزا
اجزای جانبی مانند فن مکنده برای هدایت هوای محیط به اواپراتور (بلوور فن)، فن خنک‌کننده کمپرسور، فیلترهای هوا برای گرفتن آلودگی محیط و دریچه‌ها هم وجود دارند که گرچه حضور آنها برای بهبود کارایی کولر گازی موثر است، اما هنگام بحث در خصوص اینکه کولر گازی چطور کار می کند، نقش اساسی برایشان در نظر گرفته نمی‌شود.
کولر گازی با چی کار میکنه؟
با آنچه تا اینجا توضیح دادیم، حتما متوجه شده‌اید که کولر گازی چطور کار می کند و هر بخش آن چه وظیفه‌ای دارد. بخش قابل توجهی از هموطنان اما در خصوص این موضوع هم سوال می‌کنند که کولر گازی با گاز کار میکند یا برق؟ آیا کولر گازی آب مصرف میکند؟ این سوالات بیشتر خود را در مرحله نصب و راه‌اندازی مطرح می‌کنند، اما بخش عمده آنها را با گفته‌هایمان تا این مرحله می‌توانید تشخیص دهید.
به صورت خلاصه می‌توان در خصوص سوخت کولر گازی این طور گفت:
- کولر گازی برای عملکرد خود به ماده‌ای به نام گاز مبرد نیاز دارد و به همین دلیل به کولر گازی شهرت دارد.
- تمام اجزای کلیدی کولر گازی از برق به عنوان سوخت استفاده می‌کنند و با الکتریسیته، چرخه سرمایش یا گرمایش انجام می‌شود.
- کولر گازی آب مصرف نمی‌کند، اما تقطیر رطوبت محیط روی لوله‌های اواپراتور باعث تولید قطرات آب می‌شود که از طریق لوله تخلیه از کولر گازی بیرون می‌روند.
نکته‌ای که مطرح است، این است که کولرهای گازی از مبردهای گوناگونی هم استفاده می‌کنند. در این خصوص در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.
انواع گاز کولر گازی
بخش مهمی از اینکه کولر گازی چطور کار می کند به گاز مبرد آن وابسته است. گاز مبرد کولر گازی باید ماده‌ای باشد که راحت بین دو وضعیت مایع و گاز تغییر داشته باشد و در عین حال در یک محیط عایق، دمای خود را به خوبی حفظ کند. مواد معدودی هستند که برای این شرایط مناسب هستند. در واقع، تنها دو ماده به صورت گسترده به عنوان گاز کولر گازی استفاده می‌شوند که عبارتند از:
- گاز R22: گاز قدیمی‌تر که ارزان‌قیمت است و در اکثر مدل‌های سالیان گذشته بازار حضور دارد
- گاز R410a: گاز جدید که به خصوص در مدل‌های اینورتر در سالیان اخیر حضور فعال دارد
جمع بندی
در این مطلب به این موضوع پرداختیم که برای سرمایش و گرمایش، کولر گازی چطور کار می کند و هر کدام از اجزای آن در چرخه‌های تولید گرما و سرما چه وظیفه‌ای بر عهده دارند. همانطور که گفتیم، این فرآیندها در تمام انواع کولر گازی مشترک هستند و حتی در برندهای گوناگون هم همین مسیر برای تغییر دمای محیط طی می‌شود.
اگر سوالات بیشتری در این خصوص دارید یا قصد دارید برای خرید کولر گازی اقدام کنید، می‌توانید با کارشناسان ما در جنرال اسپلیت تماس بگیرید تا خدمات مشاوره ما را در اختیار شما قرار دهند و در این مسیر شما را راهنمایی کنند.
