مقالات
8 تفاوت داکت اسپلیت و هواساز
فهرست مطالب
شیاد برای شما هم اتفاق افتاده باشد که قصد خرید دستگاه تهویه مطبوع داشته باشید و در یک دوراهی میان خرید داکت اسپلیت و خرید هواساز گیر کرده باشید. بسیاری از خریداران زمانی که وارد بازار سیستم‌های تهویه مطبوع می‌شوند، به دلیل تنوع بالای دستگاه‌ها و تفاوت‌های فنی میان آن‌ها دچار سردرگمی می‌شوند. در چنین شرایطی شما نیاز دارید که هر دوی این دستگاه‌ها را به خوبی بشناسید، ویژگی‌های عملکردی‌شان را مقایسه کنید و بدانید هرکدام برای چه نوع فضایی مناسب‌تر هستند. شناخت دقیق مزایا و معایب داکت اسپلیت و هواساز به شما کمک می‌کند تا متناسب با نیاز واقعی محیط خود بهترین انتخاب ممکن را داشته باشید. به همین دلیل امروز در این مطلب به بررسی تفاوت داکت اسپلیت و هواساز می‌پردازیم و با تحلیل جزئیات عملکرد، ساختار، هزینه‌ها و کاربردهای هرکدام، انتخاب را برای شما بسیار ساده‌تر می‌کنیم.
داکت اسپلیت چیست؟
داکت اسپلیت یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع مستقل است که در بسیاری از فضاهای مسکونی، اداری، تجاری و فروشگاهی استفاده می‌شود. مهم‌ترین دلیل محبوبیت داکت اسپلیت، ساختار نسبتاً ساده، عملکرد مستقل و هزینه نگهداری مناسب آن است. این دستگاه مانند کولرگازی‌های دیواری از دو بخش یونیت داخلی و یونیت خارجی تشکیل شده است. یونیت داخلی درون سقف کاذب قرار می‌گیرد و از طریق کانال‌کشی هوای خنک یا گرم را به اتاق‌های مختلف ارسال می‌کند. یونیت خارجی نیز در فضای بیرون نصب می‌شود و وظیفه فشرده‌سازی گاز و تولید سرما یا گرما را بر عهده دارد.
در داکت اسپلیت، هوای خنک از طریق کانال‌ها در فضاهای مختلف توزیع می‌شود و امکان استفاده از هر واحد به صورت مجزا وجود دارد. این موضوع باعث شده که در آپارتمان‌ها و واحدهای اداری کوچک، داکت اسپلیت یک انتخاب اقتصادی و کارآمد باشد. این دستگاه در دو نوع اینورتر دار و بدون اینورتر تولید می‌شود. مدل‌های اینورتر دار به دلیل کنترل هوشمند کمپرسور، مصرف برق بسیار بهینه‌تری دارند و صدای کمتری نیز تولید می‌کنند. در مقابل، مدل‌های بدون اینورتر قیمت مناسب‌تری دارند اما مصرف انرژی آن‌ها بالاتر است.
هواساز چیست؟
هواساز یا Air Handling Unit دستگاهی تخصصی‌تر و پیشرفته‌تر است که نقش اصلی آن تصفیه، گردش و افزایش حجم هوای تازه در یک فضای بزرگ است. ساختار و کاربری هواساز بسیار پیچیده‌تر از داکت اسپلیت است و معمولاً در پروژه‌های بزرگ و سازه‌هایی که کیفیت هوا اهمیت بالایی دارد، نصب می‌شود. از جمله این محیط‌ها می‌توان به بیمارستان‌ها، هتل‌ها، مراکز خرید بزرگ، سالن‌های همایش و ساختمان‌های پرتردد اشاره کرد.
هواساز به طور معمول همراه با چیلر و بویلر کار می‌کند؛ به این معنا که خودش به تنهایی قادر به تولید هوای سرد یا گرم نیست. بلکه هوای تولید شده توسط چیلر یا بویلر را دریافت کرده و پس از ترکیب با هوای تازه بیرون، آن را تصفیه کرده و به محیط وارد می‌کند. سطح کنترل، فیلتراسیون و هوشمندی در هواساز بسیار بالاتر از داکت اسپلیت است و به همین دلیل در محیط‌های حساس مثل اتاق‌های عمل، آزمایشگاه‌ها یا کارخانه‌های صنعتی، استفاده از هواساز ضروری است.
بررسی تفاوت های داکت اسپلیت و هواساز
این دو دستگاه تفاوت‌های ریز و درشت متعددی با یکدیگر دارند که شناخت آن‌ها به انتخاب بهتر کمک می‌کند. اولین و مهم‌ترین تفاوت در نوع عملکرد هر دستگاه است. هواساز به صورت مستقل قابلیت تولید هوای گرم یا سرد را ندارد و تنها یک مکمل برای سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی مانند چیلر یا بویلر است. در نقطه مقابل، داکت اسپلیت به صورت کاملاً مستقل می‌تواند برای ایجاد سرما و گرما استفاده شود و نیازی به تجهیزات جانبی ندارد.
تفاوت مهم بعدی در میزان تأمین هوای تازه است. داکت اسپلیت بیشتر هوای داخل محیط را گردش می‌دهد و مقدار کمی هوای تازه وارد می‌کند، بنابراین برای فضای معمولی مناسب است. اما هواساز با ترکیب هوای تازه بیرون و هوای داخل، آن را تصفیه و حجم زیادی هوا را وارد می‌کند. به همین دلیل برای مکان‌هایی که تردد بالاست و نیاز به هوای تازه فراوان وجود دارد، مثل مراکز خرید یا بیمارستان‌ها، هواساز انتخاب ایده‌آلی است.
| عنوان تفاوت | داکت اسپلیت | هواساز (AHU) |
|---|---|---|
| تعریف | سیستم تهویه مستقل با یونیت داخلی و خارجی که از طریق کانال هوا را توزیع می‌کند. | واحدی تخصصی برای تصفیه و گردش هوای تازه که معمولاً همراه چیلر/بویلر کار می‌کند. |
| نحوه عملکرد | به‌صورت مستقل هوای سرد/گرم تولید و توزیع می‌کند. | خودش تولید دما نمی‌کند؛ هوای تولیدی چیلر/بویلر را پردازش و توزیع می‌کند. |
| تأمین هوای تازه | بیشتر هوای داخل را گردش می‌دهد و هوای تازه کمی وارد می‌کند. | هوای تازه بیرون را به‌طور گسترده وارد، ترکیب و تصفیه می‌کند. |
| ظرفیت | مناسب برای واحدهای مسکونی، دفاتر کوچک و فروشگاه‌ها؛ ظرفیت محدودتر. | ظرفیت بالا؛ مناسب برای ساختمان‌های بزرگ و پروژه‌های صنعتی/تجاری. |
| فیلتراسیون | فیلترهای ساده قابل شست‌و‌شو (مناسب فضاهای معمولی). | قابل نصب فیلترهای تخصصی (HEPA، کربن، آنتی‌باکتریال و…). |
| هزینه | خرید و نصب کمتر؛ اقتصادی برای واحدهای کوچک. | هزینه بالاتر خرید، نصب و قطعات؛ نیاز به تجهیزات جانبی. |
| کنترل دما | کنترل ساده (ترموستات)؛ معمولاً یکپارچه برای کل فضا. | کنترل دقیق‌تر؛ امکان زون‌بندی و اتصال به BMS. |
| صدا | نسبتاً کم؛ یونیت داخلی در سقف کاذب نصب می‌شود (اینورترها کم‌صدا ترند). | نسبتاً پرصدا؛ معمولاً در موتورخانه یا فضاهای جدا نصب می‌شود. |
| نگهداری و تعمیرات | سرویس ساده‌تر و تعمیرکاران گسترده‌تر؛ هزینه کمتر. | پیچیده‌تر؛ نیاز به تکنسین تخصصی و هزینه نگهداری بالاتر. |
| نیاز به زیرساخت | نیاز به سقف کاذب و کانال‌کشی معمولی؛ نصب سریع‌تر. | نیاز به موتورخانه/فضای مکانیکی، ورودی هوای تازه و کانال‌کشی گسترده. |
| تأثیر بر کیفیت هوا | محدود؛ مناسب کاهش رطوبت و خنک‌سازی اما فیلتراسیون سطحی. | قوی؛ ورود هوای تازه و فیلتراسیون تخصصی کیفیت هوا را بهبود می‌بخشد. |
تفاوت در توان و ظرفیت
ظرفیت داکت اسپلیت محدود است و معمولاً برای واحدهای مسکونی، دفاتر کوچک و فروشگاه‌های معمولی مناسب است. اگر فضای شما بزرگ باشد یا تعداد اتاق‌ها زیاد باشد، داکت اسپلیت پاسخگوی نیاز سرمایشی یا گرمایشی نخواهد بود. در مقابل، هواساز ظرفیت بسیار بالاتری دارد و می‌تواند حجم هوای یک ساختمان کامل را مدیریت و تهویه کند. ضمن اینکه با اتصال آن به چیلر یا بویلر می‌توان از آن برای تولید هوای گرم یا سرد در مقیاس بزرگ استفاده کرد. این ویژگی باعث می‌شود هواساز برای پروژه‌های بزرگ و صنعتی بهترین گزینه باشد.
تفاوت در فیلتراسیون
از دیگر تفاوت های داکت اسپلیت و هواساز این است که داکت اسپلیت‌ها معمولاً فیلترهای ساده و قابل شستشو دارند که برای استفاده روزمره در منازل یا دفاتر کافی است. اما این سطح فیلتراسیون برای محیط‌هایی مانند بیمارستان، آزمایشگاه یا برخی کارخانه‌ها کافی نیست. هواساز امکان نصب انواع فیلترهای هپا، کربنی، آنتی‌باکتریال و ضد آلرژی را دارد و می‌تواند هوای محیط را به طور کاملاً تخصصی تصفیه کند. بنابراین اگر کیفیت هوا برای شما اولویت اصلی است، هواساز انتخاب مطمئن‌تری است.
تفاوت در هزینه‌ها
یکی از دلایلی که داکت اسپلیت محبوب شده، هزینه خرید و نصب کمتر آن است. شما با پرداخت هزینه‌ای نسبتاً مناسب، می‌توانید یک سیستم مستقل برای واحد خود داشته باشید. اما هواساز به دلیل ساختار پیچیده‌تر، قطعات بیشتر و نیاز به تجهیزات جانبی مانند چیلر، هزینه بالاتری دارد. نصب آن نیز تخصصی‌تر است و معمولاً در ساختمان‌های بزرگ استفاده می‌شود.
تفاوت در کنترل دما
در داکت اسپلیت کنترل دما از طریق ترموستات انجام می‌شود و معمولاً دما در تمام بخش‌های خانه یا واحد به صورت یکنواخت تنظیم می‌شود. اما در هواساز می‌توان سطح کنترل دما را بسیار دقیق‌تر مدیریت کرد و حتی در مناطقی مختلف از یک ساختمان دما را متفاوت تنظیم کرد. قابلیت اتصال به سیستم مدیریت هوشمند ساختمان (BMS) نیز باعث شده که هواساز انتخاب شماره یک برای پروژه‌های اداری، تجاری و بیمارستانی باشد.
تفاوت در سر و صدا
داکت اسپلیت به دلیل نصب یونیت داخلی در سقف کاذب، ممکن است مقداری صدا تولید کند. البته در مدل‌های اینورتر این مشکل تا حد زیادی کاهش یافته است. هواساز اما به‌طور طبیعی صدای بیشتری دارد و به همین دلیل معمولاً در موتورخانه یا فضای جداگانه نصب می‌شود تا نویز آن باعث آزار کاربران نشود.
تفاوت در نگهداری و تعمیرات
تفاوت دیگر داکت اسپلیت و هواساز این است که نگهداری داکت اسپلیت بسیار ساده‌تر است و در تمام شهرها تعمیرکار متخصص آن پیدا می‌شود. سرویس‌های دوره‌ای آن نیز هزینه و دردسر زیادی ندارد. اما هواساز ساختار پیچیده‌تری دارد و قطعات آن گران‌تر و تعمیرکاران متخصص آن نیز محدودتر هستند. بنابراین هزینه تعمیرات و نگهداری هواساز بیشتر است.
نصب و زیرساخت مورد نیاز
برای نصب داکت اسپلیت ابتدا نیاز به سقف کاذب دارید تا یونیت داخلی و کانال‌کشی در آن قرار بگیرد. سپس یونیت داخلی و خارجی از طریق لوله مسی به هم متصل می‌شوند. این فرآیند نسبتاً سریع و ساده است. اما هواساز نیازمند فضای جداگانه مانند موتورخانه است. همچنین باید ورودی هوای تازه، مسیرهای خروجی و کانال‌کشی گسترده‌تری برای آن طراحی شود که کار را پیچیده‌تر و زمان‌برتر می‌کند.
تفاوت تأثیر این دو دستگاه بر کیفیت هوای داخل
اگرچه داکت اسپلیت می‌تواند رطوبت هوا را کاهش دهد و هوای خنک ایجاد کند، اما در زمینه تصفیه عمیق هوا امکانات محدودی دارد. در مقابل، هواساز به دلیل ورود هوای تازه، استفاده از فیلترهای تخصصی و کنترل دقیق جریان هوا، کیفیت هوای محیط را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
داکت اسپلیت یا هواساز؟
حالا که تفاوت داکت اسپلیت و هواساز را بررسی کردیم می‌توان نتیجه گرفت که اگر به دنبال یک سیستم مقرون‌به‌صرفه، مستقل، مناسب برای واحدهای معمولی و با نصب و نگهداری ساده هستید، داکت اسپلیت انتخاب مناسب‌تری برای شماست. اما اگر کیفیت هوا، کنترل دقیق دما، تأمین حجم بالای هوای تازه و امکان فیلتراسیون تخصصی برایتان اهمیت دارد و فضای بزرگی را مدیریت می‌کنید، هواساز بهترین گزینه ممکن است. هریک از این دو دستگاه کاربری مخصوص به خود دارند و انتخاب درست زمانی امکان‌پذیر است که نیاز محیط، بودجه و سطح انتظار خود از کیفیت هوا را به درستی بشناسید.
